400 brieven van mijn moeder

Het was op een donderdagmiddag in Ermelo dat ik tijdens een business evenement  verrast werd door een lezing van de schrijver van dit boek. Verrast met een verhaal dat je normaal alleen in films ziet. Een verhaal om stil van te worden. Al halverwege de lezing besloot ik bij thuiskomst direct dit boek te gaan kopen, maar de organisatoren waren mij en de andere bezoekers al voor. Na afloop ontving iedereen een exemplaar, en het is heel lang geleden dat ik zo snel een boek van kaft tot kaft gelezen, of beter gezegd verslonden heb.

Onschuldig en toch veroordeeld
400 brieven van mijn moeder leest als een roman maar het vertelt de harde werkelijkheid van een 24-jarige jonge man uit Raamsdonksveer. Een van de jongste IT-ingenieurs van Nederland, opgegroeid in een dorp in Brabant, die voor zijn werk 1 x per maand een paar dagen in Marokko verblijft. Tijdens een van zijn eerste bezoeken aan Marokko wordt hij in al zijn naïviteit gearresteerd op verdenking van drugssmokkel. In een land waar het rechtssysteem draait om geld en niet om gerechtigheid wordt hij veroordeeld tot 10 jaar celstraf en belandt hij onschuldig in een Marokkaanse gevangenis. Ondanks zijn onschuld duurt het jaren voordat zijn veroordeling rechtgezet wordt en hij vrijkomt.

400 brieven van mijn moeder beschrijft de hoop en wanhoop, frustratie, strijd en boosheid die totaal gerechtvaardigd zijn als omstandigheden die je zelf niet in de hand hebt je lot bepalen. Maar het verhaal gaat juist over het tegenovergestelde van hetgdeen je zou verwachten: Hoe bepaal je zelf je lot als je de omstandigheden niet in de hand hebt?
Zonder ook maar een moment van zelfverheerlijking in het hele boek laat het verhaal zien wat er mogelijk is als je bewust keuzes maakt en besluit om van elke dag iets te maken. Het laat een voorbeeld zien van hoe je kunt leven als je wordt omgeven door criminelen, moordenaars, verslaafden en corrupte gevangenbewaarders. Met bewondering heb ik gelezen hoe schrijver Joseph Oubelkas dit niet alleen maar heeft overleefd, maar met zijn houding het respect heeft afgedwongen van medegevangenen en bewaarders. Hoe hij niet oordeelde over het handelen van mensen om hem heen, en niet zonder meer meeging in hun “verhalen”. Hoe hij zelf zijn waarden hoog hield en daarmee niet alleen zichzelf, maar vooral ook zijn omgeving naar een hoger niveau tilde. Bijvoorbeeld door taal- en sportles te geven, door anderen te helpen en door mee te werken in de gevangeniswinkel en -tuin. Door op in onmogelijke omstandigheden van waarde te zijn in het leven van anderen op een manier die bijna niet voor te stellen is.

De geloofwaardigheid van het verhaal komt geen moment in het geding omdat ook de strijd en steun aan bod komen die nodig zijn om dit te overleven. Strijd om de ongerechtigheid recht te zetten, en de steun van vooral zijn moeder die hem overspoeld met liefde, moed en wijsheid door hem brieven te blijven sturen waarmee ze op grote afstand als echte moeder na 24 jaar nog steeds richting geeft aan de gedachten van haar zoon en hem het vertrouwen geeft in een goede afloop.

Het is dat ik schrijver Joseph Oubelkas uit de eerste hand zijn verhaal hoorde vertellen, anders had ik zijn boek (ten onrechte) waarschijnlijk nooit opgepakt. Ik ben blij dat ik deze kans kreeg. Dit boek heeft mijn gedachten weer in perspectief gezet: waar doe ik zo nu en dan toch enorm moeilijk over als ik dat vergelijk met de omstandigheden waarin Jospeh jaren heeft geleefd? De manier van denken die hem dit heeft doen overleven, en er voor zorgt dat hij dit nu zonder ook maar een toon van bitterheid kan navertellen verdient heel veel respect en is een groots voorbeeld. Joseph is geen fictief romanspersoon maar een echt mens die mij met zijn boek, of beter met zijn levensverhaal, geïnspireerd heeft om te genieten van de drie dingen die echt belangrijk zijn in het leven: vrijheid, liefde en gezondheid. Joseph heeft mij geïnspireerd minder bevooroordeeld naar anderen te kijken en luisteren en te vertrouwen op het goede in mensen.